ساختار منطقی معرفت شناسی افلاطون

افلاطون : معرفت ادراک حسّی نیست

ابتدا به ردّ نظریّه پروتاگوراس می پردازد که به موجب آن معرفت همان ادراک حسّی است، یعنی آنچه در نظر یک فرد حقیقی می نماید برای او حقیقی است. روش وی: استخراج بیانی روشن به شیوه ی دیالتیکی است درباره ی نظریّه ی معرفت همراه با هستی شناسی هراکلیتی و شناخت شناسی پروتاگوراس، تا نتایج آن را نشان دهد و ثابت کند که مفهوم«معرفت» که بدین ترتیب به دست آمد شرایط و لوازم معرفت حقیقی را اصلاً در بر ندارد، زیرا معرفت، به نظر افلاطون، باید(اوّلاً) خطاناپذیر و (ثانیاً) درباره ی آنچه هست باشد. ادراک حسّی نه این است و نه آن.

افلاطون نظریه ی هراکلیتوس را که همه چیز در حال شدن است ، درباره متعلّقات ادراک حسّی می پذیرد و این نتیجه را می گیرد که ادراک حسّی نمی تواند با معرفت یکی باشد. زیرا ممکن است چیزی در یک لحظه به نظر کسی سفید و به نظر دیگری خاکستری بیاید، گاهی گرم و گاهی سرد. از طرفی ادراک من برای من درست است ، پس باید معرفت هر فردی خطاناپذیر باشد.
مطلب که به اینجا رسید، سقراط پیشنهاد می کند که این اندیشه مورد مطالعه ی دقیقتری قرار گیرد. وی این اعتراض را مطرح می کند که اگر معرفت ادراک حسّی است، پس هیچ انسانی نمی تواند عاقلتر از انسان دیگر باشد، زیرا که من بهترین داور ادراک حسّی خود هستم. پس توجیه پروتاگوراس برای پرداختن به تعلیم دیگران و گرفتن مزدِ برای چیست؟ و کجاست نادانی ما که ما را وادار می کند که پیش پای او بنشینیم؟ زیرا مگر نه این است که هر یک از ما مقیاس خردمندی خویش است .
پس محسوسات در حال تغیرند و معرفت واحدی را به ما نمی دهند 

معنای معرفت حقیقی از نظر افلاطون :
1- افلاطون از آغاز فرض کرده است که معرفت به دست آمدنی است.
2- ومعرفت باید( اولاً) خطاناپذیر و ( ثانیاً) درباره ی واقعی باشد.
3- در تئای تتوس ثابت می کند که ادراک حسّی دارای این دو خصوصیت نیست .
4- احکامی که از آنها معرفتِ ذاتاً ثابت و پایدار به دست می آوریم ، احکامی هستند درباره کلّیات (دیدگاه سقراط)
5- از این رو معرفت حقیقی معرفت کلّی است. قوانین اساسیِ جزئی تغییر می کنند، امّا مفهوم خوبی عیناً باقی می ماند،
6- مفهوم کلّی صورتی انتزاعی خالی از محتوا یا مرجع عینی نیست، بلکه برای هر مفهوم کلّی حقیقی یک واقعیّت عینی مطابق آن وجود دارد این امر اساس نظریه ی صور(Form) یا مُثُلِ(Ideas) افلاطون است